Αποφεύγοντας τις παγίδες της έλλειψης συμβατότητας λιπαντικού
Οι ερωτήσεις περί συμβατότητας λιπαντικού είναι αναμφίβολα από τις πιο συνηθισμένες στον τομέα της τεχνικής υποστήριξης για τη λίπανση αλλά εξακολουθούν να είναι από τις πιο δύσκολες να απαντηθούν. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε ένα σενάριο είναι μοναδικό και υπάρχουν μυριάδες παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη συμβατότητα ενός λιπαντικού με ένα άλλο, όπως το λιπαντικό βάσης και η χημεία των προσθέτων, καθώς και η ηλικία ή η κατάσταση του εν χρήσει προϊόντος.
Το πρώτο βήμα για να αποφασίσουμε πώς να προσεγγίσουμε τη συμβατότητα είναι να καταλάβουμε τι είναι η συμβατότητα ή - καλύτερα ακόμα - τι δεν είναι. Δύο λιπαντικά με το ίδιο ιξώδες ή δύο που θεωρούνται συγκρίσιμα για παράδειγμα, μπορεί να μην είναι απαραιτήτως συμβατά. Ακόμα και αν ένα προϊόν θεωρείται "κατάλληλο προϊόν αντικατάστασης" για ένα άλλο, το δύο αυτά προϊόντα δεν θα πρέπει να αναμιχθούν χωρίς να ληφθεί υπόψιν η πιθανότητα δυσμενών αντιδράσεων.
Προϊόντα λίπανσης
Όταν αναμιγνύονται ασύμβατα λιπαντικά, είναι δυνατόν να παρατηρηθεί το οτιδήποτε από θολή εμφάνιση μέχρι τον σχηματισμό εναποθέσεων, αφρισμό και πιθανόν αλλοίωση των λιπαντικών επιδόσεων. Η τυπική πρακτική για την αξιολόγηση της συμβατότητας μιγμάτων λιπαντικών για στροβίλους (Standard Practice for Evaluating Compatibility of Mixtures of Turbine Lubricating Oils, ASTM D7155) είναι η πιο κοινή μέθοδος για την αξιολόγηση της συμβατότητας και υπάρχουν δύο επίπεδα δοκιμής που πρέπει να ολοκληρωθούν. Το πρώτο επίπεδο αξιολογεί το μίγμα για οπτικές αλλαγές όπως θαμπάδα ή σχηματισμός καθιζήματος. Το δεύτερο επίπεδο συγκρίνει ορισμένες παραμέτρους απόδοσης του μίγματος με τα προϊόντα που το αποτελούν. Τις περισσότερες φορές, η δοκιμή περιορίζεται στο επίπεδο 1 αλλά οι δοκιμές του επιπέδου 2 μπορούν να επιλεγούν με βάση τον τύπο προϊόντος και την εφαρμογή.
Χρήσιμες οι τεχνικές αναλύσεις αλλά έχουμε ένα πρακτικό παράδειγμα σε σχέση με το πώς η μίξη δύο ασύμβατων λιπαντικών μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες; Σε αυτό το παράδειγμα θα χρησιμοποιήσουμε μια εφαρμογή στροβίλου που απαιτεί λιπαντικό στροβίλου ISO 32. Τυπικά αυτά τα λιπαντικά θα έχουν υψηλή οξειδωτική σταθερότητα, προστασία από τη διάβρωση και τη σκουριά και την πιο σημαντική ιδιότητα, τον γρήγορο διαχωρισμό νερού. Το ASTM D1401 μπορεί να βοηθήσει να προσδιοριστεί αν ένα λιπαντικό μπορεί να διαχωρίσει το νερό σε ένα ελεύθερο στρώμα ή αν μένουν μαζί σαν γαλάκτωμα. Ανάλογα με την εφαρμογή, το ελεύθερο ή το γαλακτωματοποιημένο νερό μπορεί να προκαλέσει αστοχία του λιπαντικού και του εξαρτήματος. Η γνώση λοιπόν αυτής της ιδιότητας μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι ένας τεχνικός πρόκειται να συμπληρώσει λιπαντικό στροβίλου και θέλει να χρησιμοποιήσει ένα μικρό δοχείο μεταφοράς για να προσθέσει νέο λιπαντικό στη δεξαμενή. Το δοχείο φαίνεται καθαρό αλλά αυτό που δεν φαίνεται είναι ότι χρησιμοποιήθηκε νωρίτερα την ίδια μέρα για να συμπληρωθεί λιπαντικό κινητήρα σε μια γεννήτρια. Τα λιπαντικά κινητήρων περιέχουν καθαριστικά πρόσθετα που προκαλούν γαλακτωματοποίηση στο νερό και στο λάδι ή δεν τους επιτρέπουν τον διαχωρισμό. Ακόμα και το μικρότερο κατάλοιπο λιπαντικού κινητήρα που τώρα έχει αναμιχθεί με καθαρό λιπαντικό για στροβίλους, μπορεί να είναι αρκετό για να προκαλέσει γαλακτωματοποίηση σε ολόκληρη τη δεξαμενή με το λιπαντικό στροβίλου. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να μικρύνει τη διάρκεια ζωής του λιπαντικού, να οδηγήσει σε διάβρωση ή να προκαλέσει ζημιά σε εξαρτήματα.
Γράσα
Η ανάμιξη γράσων, των οποίων οι σκληρυντές σαπουνιού είναι γνωστοί για την ασυμβατότητά τους, μπορεί να οδηγήσει σε αποτέλεσμα πιο μαλακό, πιο σκληρό ή σε διαχωρισμό του λιπαντικού βάσης από τον σκληρυντή, με συνέπεια το μίγμα να ξεχειλίσει από το ρουλεμάν. Μπορεί επίσης να κάνει το ρουλεμάν να δυσκολεύεται περισσότερο να κυκλοφορήσει το γράσο, γεγονός που οδηγεί σε υπερθέρμανση του ρουλεμάν. Γενικά συνιστάται να γίνεται πλήρης καθαρισμός και απομάκρυνση των γράσων από τον εξοπλισμό πριν από την εφαρμογή ενός διαφορετικού γράσου. Αφού έχει πραγματοποιηθεί η αλλαγή και ο εξοπλισμός έχει επανέλθει σε λειτουργία, είναι φρόνιμο να παρακολουθείται για ίχνη ασυμβατότητας μέχρι τη στιγμή της επόμενης λίπανσης. Η πρακτική Standard Practice for Evaluating Compatibility of Binary Mixtures of Lubricating Greases, ASTM D6185, χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση μιγμάτων γράσων σε διαφορετικές αναλογίες για τρεις συγκεκριμένες παραμέτρους απόδοσης: σημείο στάξης, συνεκτικότητα και μηχανική σταθερότητα.
Γιατί να τα αναμίξω;
Γιατί όμως να θέλω να αναμίξω δύο λιπαντικά; Οι περισσότερες ερωτήσεις για τη συμβατότητα έχουν να κάνουν με την προσθήκη νέου λιπαντικού σε λιπαντικό που βρίσκεται σε χρήση. Ίσως να έχετε μια εφαρμογή που χρειάζεται συμπλήρωση αλλά το απαιτούμενο προϊόν έχει εξαντληθεί. Ή ίσως να βρίσκεστε στη διαδικασία αλλαγής προμηθευτών και απλώς να θέλετε να ξέρετε αν είναι δυνατή μια προοδευτική αλλαγή αντί για μια πλήρη αντικατάσταση υγρών.
Σε κάθε περίπτωση, αν μια πλήρης αποστράγγιση, ένα πλύσιμο και μια επαναπλήρωση δεν είναι η επιθυμητή διαδικασία, είναι καλό να συμβουλευτείτε τον προμηθευτή του λιπαντικού σας προτού προχωρήσετε. Οι περισσότεροι προμηθευτές πρέπει να διατηρούν πληροφορίες για την οπτική συμβατότητα μεταξύ των προϊόντων τους και συχνά θα έχουν πραγματοποιήσει και δοκιμές μεταξύ εκείνων των προϊόντων και συγκρίσιμων προϊόντων του ανταγωνισμού. Σε γενικές γραμμές, διατηρούνται δύο μεγάλες κατηγορίες αποτελεσμάτων δοκιμών:
- Και τα δύο δείγματα προϊόντων είναι καινούρια και αχρησιμοποίητα
- Ένα καινούριο και αχρησιμοποίητο δείγμα αναμιγνύεται με ένα δείγμα που είναι χρησιμοποιημένο και βρίσκεται εν χρήσει
Θα πρέπει να θυμάστε ότι ενώ τέτοιου είδους δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για λήψη αποφάσεων, δεν θα πρέπει να θεωρούνται οριστικά για κάθε σενάριο και όταν υπάρχει αμφιβολία θα πρέπει να διενεργείται η κατάλληλη δοκιμή από ένα αξιόπιστο εργαστήριο ανάλυσης λιπαντικών.
